۱۳۸۶ اسفند ۱۴, سه‌شنبه

یادی از رضا محجوبی


رضا محجوبی
برادر مرتضی محجوبی در سال ۱۲۷۷ در تهران متولد شد. پدرش عباسعلی معروف به ناظر مرد باذوقی بود و نی می نواخت. مادرش فخرالسادات که وی با نواختن پیانو آشنا بود و همین سبب شد او و مرتضی در کودکی با موسیقی آشنا شوند و موسیقی را به عنوان هنر و حرفه اصلی خود برگزینند. اولین استادش حسین هنگ آفرین افسر موزیک ارتش بود. و سپس نزد ابراهیم آژنگ کار کرد. اما از آنجا که به فراگیری قواعد موسیقی علاقه ای نداشت از شاگردی ابراهیم آرژنگ محروم شد. رضا محجوبی که بیشتر مایل بود موسیقی را از راه گوش بیاموزد و این سبب شد با شوق فراوان نزد حسین خان اسماعیل زاده استاد و نوازنده کمانچه رفت و چند سالی از محضر او که با کمانچه به شاگردانش تعلیم ویولن می دا د استفاده کرد. وقتی که پدرش اولین کافه را در خیابان لاله زار دایر کرد او و مرتضی در آنجا برنامه هایی اجرا کردند و ساز او که درآن زمان حدود ۱۶ سال داشت شنیدنی بود.

رضا محجوبی تا حدود ۲۵ سالگی جوان منظمی بود و در تهران کلاسی دایر کرده بود و ضمن تعلیم شاگردان به آهنگ سازی و اجرای کنسرت می پرداخت. اما در همان حدود به بیماری عصبی دچار شد و نظم و ترتیب و عادات یک انسان متعارف اجتماع را از دست داد. دوستانش را خوب می شناخت و به هنگام عبور از خیابان اگر میدیشان با آنها به گفتگو می پرداخت و از مطالبی سخن می گفت که قابل درک نبود. ولی گاهی در مجلس دوستان حضور می یافت و حتی ویولن می نواخن و صدای سازش نواهای بسیار دلنشینی از زیر انگشتانش بیرون می آمد که هر شنونده ای را از خود بی خود می کرد. رضا محجوبی در بیست و نه تیر ۱۳۳۳ در سن ۵۶ سالگی درگذشت و در گورستان ظهیرالوله به خاک سپرده شد.

درویش‌خان


درویــش زمان مـا و درویــش نـخست

هریک به رهی رسم تجدد می جست


آن یک خط راست را شکسته بنوشت

وین موسیقی شکسته را کرد درست.

غلامحسین درویش معروف به «درویش‌خان» از هنرمندان نامی و استادان موسیقی ایرانی اواخر دوره قاجاریه است.
درویش خان در سال ۱۲۵۱ در شهر تهران به دنیا آمد. پدرش حاجی بشیر از اهالی طالقان بود و اندکی سه تار می نواخت. حاجی بشیر او را از کودکی به موزیک دارالفنون سپرد. درویش خان به فراگیری خط موسیقی، شیپور و طبل مشغول شد. و مقدمات سه تار را نزد پدرش و تار را نزد آقا حسینقلی آموخت.

با ظهور جنبش مشروطه در نخستین کنسرتهایی که در انجمن اخوت تشکیل شد وی سمت ریاست و رهبری ارکستر را داشت.

درویش خان همچنین خالق فرم پش در آمد در موسیقی سنتی است. از جمله پیش در آمدهای او می توان به :

پیش درآمد ماهور، پیش درآمد راک، پیش درآمد شوشتری، پیش درآمد سه گاه، پیش درآمد ابوعطا (اول و دوم)و پیش درآمد افشاری اشاره کرد